Tháng 11/2017, Italia của Gian Piero Ventura tiếp đón Thụy Điển trong trận lượt về vòng play-off World Cup 2018. Ở trận lượt đi, Azzurri đã để thua 0-1 trên sân của đối thủ và tràn đầy quyết tâm phục hận ở trận lượt về. 

"Họ sẽ ổn thôi. Đó là Italia. World Cup không thể diễn ra mà không có đội tuyển Thiên thanh", rất nhiều NHM đã tự nhủ như vậy trước trận đấu sinh tử.

Tuy nhiên, Italia bất lực ghi bàn và chịu trận hòa 0-0 ngay trên sân nhà. Lần đầu tiên sau 60 năm, Azzurri không thể tham dự một VCK World Cup. Đó là nỗi đau mà không NHM bóng đá Italia nào muốn lặp lại.

Ventura đã bị sa thải chỉ sau 16 tháng phụ trách và Italia cần một người quản lý có thể tái tạo lại đội bóng đồng thời khôi phục vị thế của Italia trên đấu trường quốc tế. Người được chọn là Roberto Mancini vào tháng 5/2018 và quá trình phục hưng bắt đầu.

Kể từ khi Mancini lên nắm quyền, Azzurri chỉ thua 2 trong tổng số 16 trận đồng thời duy trì thành tích toàn thắng 8 trận tại vòng loại EURO 2020. Một đội bóng Thiên thanh lỳ lợm và xuất chúng đã trở lại.

Chỉ sau 2 năm, Mancini đã hoàn thành xuất sắc công việc, thức tỉnh một người khổng lồ ngủ quên, biến Italia thành ứng viên nặng ký cho chức vô địch EURO 2020. Vậy ông đã làm điều đó bằng cách nào?

Đầu tiên, Mancini đã truyền lại niềm tin chiến thắng cho các học trò, những người xuống đáy của sự thất vọng sau thất bại tại vòng loại World Cup 2018. 

Ông chỉ ra vấn đề lớn nhất của bóng đá Italia hiện tại là có quá nhiều cầu thủ nước ngoài tại Serie A và không có đủ thời gian thi đấu cho những người bản địa. Chính vì thế, thay đổi cần bắt đầu từ các CLB.

Francesco Acerbi, trung vệ 31 tuổi của Lazio, cho biết các cầu thủ đang tận hưởng bóng đá dưới thời Mancini. "Chúng tôi rất vui khi mang lại chiến thắng cho các CĐV", anh nói. "Thi đấu dưới thời Mancini là một cảm giác đặc biệt. Ông ấy có tác động rất lớn tới tương lai của bóng đá Italia".

Ngoài việc sốc lại tinh thần cho các cầu thủ, Mancini còn có nhiều thay đổi về chuyên môn đáng chú ý. Đó là việc áp dụng sơ đồ 4-3-3 phù hợp với những con người mà bóng đá Italia hiện đang có.

Ở hàng thủ, Leonardo Bonucci và Giorgio Chiellini vẫn chưa có dấu hiệu sa sút và là điểm tựa vững chắc cho những nhân tố mới ở tuyến trên.

Nơi tuyến giữa, Mancini đang có trong tay những tiền vệ làm bóng hàng đầu thế giới là bộ ba Marco Verratti, Jorginho và Stefano Sensi. Đây là hàng tiền vệ có sự cân bằng tuyệt vời giữa sự bền bỉ, kỹ thuật và khả năng tấn công biến ảo. Đó là còn chưa kể tới một Nicolo Barella luôn sẵn sàng bùng nổ mỗi khi được tung vào sân.

Vấn đề chính của ĐT Italia trong những năm gần đây là họ không có được những chân sút tốt nơi tuyến đầu. Khi mới lên nắm quyền, Mancini thường xuyên sử dụng Lorenzo Insigne như một "số 9 ảo". Tuy nhiên, phương án này đã không đem lại hiệu quả và ông phải chuyển sang dùng một tiền đạo cắm thực thụ.

Ciro Immobile dù là một sát thủ tại Serie A nhưng lại không thể hiện được nhiều trong màu áo tuyển. Anh mới chỉ có được 8 bàn sau 38 trận trong màu áo Thiên thanh. Tại vòng loại EURO 2020, Immobile cũng mới chỉ ghi 1 bàn thắng.

Andrea Belotti, một máy săn bàn ở Serie A khác, cũng không nổ súng đều đặn ở tuyển. Tuy nhiên cả Immobile và Belotti đều vẫn đang có những đóng góp to lớn về chiến thuật trong sơ đồ của Mancini.

Một nhân tố nổi bật khác trên hàng công của ĐT Italia là Federico Chiesa của Fiorentina. Dù không ghi nhiều bàn nhưng với tốc độ, kỹ thuật và khả năng sáng tạo của mình, anh đang là mũi khoan đầy nguy hiểm bên hành lang cánh. Và Mancini vẫn còn một Federico Bernardeschi đang ngày một trưởng thành khi sát cánh cùng những Critiano Ronaldo hay Paulo Dybala tại Juventus.

Những kết quả ở vòng loại với các đối thủ yếu như Phần Lan hay Armenia chưa phải là thuốc thử chính xác nhất cho sức mạnh của ĐT Italia. Phải tới khi bước vào VCK, chúng ta mới rõ họ đã thực sự tiến bộ như thế nào. 

Tuy nhiên, với lộ trình đúng mà Mancini đang xây dựng, cơ hội để đội quân Thiên thanh đăng quang vào tháng 7 năm sau là hoàn toàn khả thi.