Neymar là ngôi sao số một trên hàng công Brazil. Thế nhưng, thật ngạc nhiên anh lại là tuyển thủ Brazil phạm lỗi nhiều nhất tại Confederations Cup 2013. Tiền đạo của Barcelona đã 17 lần ngăn cản trái phép cầu thủ đối phương. “Ngòi nổ” Oscar cũng có tới 14 lỗi.

Neymar vốn là chuyên gia rê dắt. Theo lẽ thường, anh là cơn ác mộng với các hậu vệ. Thế nhưng, sự thực là Neymar thường xuyên cản phá trái phép đối phương. Số lần phạm lỗi của Neymar giúp giải thích những vấn đề trọng tâm trong chiến thuật của ĐT Brazil tại World Cup 2014. Ngay sau khi mất bóng, mọi cầu thủ của ĐT Brazil đều có nhiệm vụ ngăn cản đối phương tấn công và tiền đạo là người đầu tiên tham gia mặt trận phòng ngự gồm nhiều lớp. Cách tiếp cận của Scolari đi ngược hoàn toàn truyền thống bóng đá Brazil. Song đó là giải pháp cần thiết để hạn chế những rủi ro.

Tại World Cup 2010, ĐT Brazil bị Hà Lan loại từ vòng tứ kết trong một trận đấu mà họ chơi lấn lướt. Kết quả này làm HLV Dunga mất ghế và Mano Menezes được chọn thay thế. Menezes là HLV nổi danh tại giải quốc nội Brazil, nhưng ông lại chưa có nhiều kinh nghiệm quốc tế. Nhiệm vụ của ông là tiến hành hai thay đổi quan trọng. Thứ nhất, ông phải xây dựng lại đội hình, gạt những lão tướng đã thất bại tại Nam Phi 2010 và tạo điều kiện nuôi dưỡng những mầm non như Neymar. Thứ hai, Menezes phải tạo dựng phong cách chơi mới cho ĐT Brazil. Thời điểm đó, Brazil quá phụ thuộc vào những miếng đánh phản công. Họ không biết làm thế nào để hạ những đối thủ chơi tử thủ.

Để giải quyết vấn đề, Menezes thường đẩy đội hình lên khá cao. Các hậu vệ biên được phép áp sát vòng cấm đối phương. Tại World Cup 1970, ĐT Brazil cũng từng thi đấu với phong cách tương tự. Jairzinho, Rivelino cùng các hậu vệ cánh Everaldo, Carlos Alberto thường xuyên có mặt sát cầu môn hỗ trợ Tostao và Pele trong công việc dứt điểm. Nhưng Brazil 2012 không có những cá nhân kiệt xuất như World Cup 1970. Họ liên tục để hở sườn sau những đòn phản công của đối phương. Menezes thất bại và phải nhường ghế HLV cho Luiz Felipe Scolari.

Sự xuất hiện của Scolari đánh dấu những thay đổi quan trọng. Ông vẫn cho các hậu vệ cánh dâng cao như dưới thời Menezes. Nhưng để tránh bị hở sườn, HLV Scolari khuyến khích các học trò phạm lỗi một cách thông minh để làm giảm nhịp độ lên bóng của đối phương. Trong thập niên 1990, ông từng cùng Gremio và Palmeiras giành được vô số danh hiệu với phong cách chơi này. Nhưng khi đó dư luận Brazil không đồng tình với những pha phạm lỗi lắt nhắt, làm trận đấu liên tục gián đoạn và HLV Scolari bị chỉ trích dữ dội.

Trong cuộc nói chuyện với tôi năm 1999, HLV Scolari từng lý giải: “Trong một số tình huống nhất định, việc phạm lỗi là cần thiết. Một cầu thủ khôn ngoan sẽ phải đẩy, kéo áo hay dùng vai tỳ đè để đối phương không có cơ hội tổ chức phản công”.

Giờ đây, lối chơi đó đã được chấp nhận tại ĐT Brazil. Những cầu thủ như Neymar hay Oscar có trách nhiệm phòng ngự đầu tiên sau khi đội nhà mất bóng. Nếu nỗ lực đó chưa đủ để ngăn cản đối phương, họ sẽ được yêu cầu phải phạm lỗi. Phương án phòng ngự bằng… tiền đạo giúp Brazil đăng quang tại Confederations Cup 2013 và giờ là lúc nước chủ nhà hy vọng nó sẽ tiếp tục phát huy hiệu quả tại World Cup 2014.