Tạm thời tách bạch những cầu thủ trưởng thành từ bóng đá Đông Nam Á với những cầu thủ lai có một nửa dòng máu ở Đông Nam Á và một nửa còn lại là xuất xứ từ châu Âu. Những cầu thủ sinh ra, lớn lên và ghi dấu ấn tại bản đồ bóng đá Đông Nam Á từng có thời gian tập luyện, chơi bóng ở châu Âu có thể kể đến Teerasil Dangda, Lê Công Vinh, Nguyễn Việt Thắng, Kawin Thamsatchanan, Egy Maulana…

Nhưng phần lớn trong số họ đều không thể tạo ra được dấu ấn nào thực sự đáng kể ở phương Tây. Với Dangda, 2 tuần được tập luyện trong màu áo Atletico Madrid cách đây 6 năm đủ khiến anh cảm thấy có một sự chênh lệch quá lớn về đẳng cấp. “Bóng đá Tây Ban Nha quá nhanh, mạnh và chất lượng tuyệt vời”, Dangda thốt lên ngay sau tuần đầu tiên tập luyện. Anh sớm trở về Thái Lan ít ngày sau khi chứng kiến các cầu thủ Atletico thi đấu với Real Zaragoza.

Người cùng lứa với Dangda là cựu tiền đạo Lê Công Vinh may mắn hơn. Anh được chơi bóng một cách thực thụ trong màu áo Leixoes tại giải VĐQG Bồ Đào Nha. Thế nhưng, Công Vinh chỉ được đá vỏn vẹn 3 trận. Một trong số đó, anh ghi được bàn thắng tại Cúp Quốc gia Bồ Đào Nha. Tất nhiên với một cầu thủ Đông Nam Á như Công Vinh, đó có thể xem là thành công. Nhưng trong con mắt giới chuyên môn tại châu Âu, điều đó là quá ít ỏi.

Bản thân Công Vinh sau đó cũng chia sẻ về quãng thời gian đầy thử thách tại Bồ Đào Nha: "Hai tháng đầu rất khó khăn, gần như không làm được điều gì cả. Trên sân thì họ không chuyền bóng cho mình, ở ngoài họ không chào hỏi nói chuyện với mình. Niềm vui của mình khi thui thủi một mình chỉ là lên internet để chat với bạn bè, người thân rồi đọc báo. Phải đến 2 tháng sau thì mình mới thể hiện được”.

Gần đây, thủ môn Kawin Thamsatchanan đã được OH Leuven (đội hạng 2 của Bỉ, thấp hơn 1 hạng so với Sint-Truidense) mua đứt với bản hợp đồng 5 năm. Đó có thể xem là một bước tiến ấn tượng trong lịch sử bóng đá Đông Nam Á. Dẫu vậy, từ việc ký hợp đồng đến ra sân thi đấu là một khoảng cách không dễ khỏa lấp. Kawin được ra sân bắt 11 trận nhưng sau đó dính chấn thương chân và vẫn chưa trở lại phong độ cao nhất.

Thêm một trường hợp khác là Egy Virky - tài năng trẻ được xem là tương lai bóng đá Indonesia nói riêng và Đông Nam Á nói chung. Cầu thủ này được Lechia Gdańsk của Ba Lan ký hợp đồng 3 năm. Nhưng suốt 2 mùa giải qua, Egy chỉ được ra sân ở đúng 2 trận chính thức. HLV Indra Sjafri của U23 Indonesia (người phát hiện và đào tạo tài năng cho Egy) bênh vực rằng: “Ngồi dự bị ở châu Âu cũng hơn nhiều so với đá chính tại giải quốc nội”. Thế nhưng phải thừa nhận, Egy đã sa sút phong độ thảm hại và không tạo được dấu ấn gì tại vòng loại U23 châu Á 2020 tại Việt Nam cách đây 4 tháng.

Tất nhiên, châu Âu với đỉnh cao là Europa League và Champions League luôn là giấc mơ của bất cứ cầu thủ nào. Nhưng để trụ được ở môi trường bóng đá khắc nghiệt tại phương Tây với các cầu thủ Đông Nam Á, kể cả là hàng ngôi sao vẫn còn rất khó khăn.