“Tiqui-taca có nghĩa là chuyền bóng mà không có mục đích gì cả. Và tôi ghét nó. Đừng tin những gì mọi người nói. Barca không hề chơi tiqui-taca. Tất cả chỉ là do mọi người dựng lên mà thôi”, đấy là những gì đã được Guardiola thổ lộ trong quyển sách.
“Sự thật quả là lạ lùng hơn tiểu thuyết”, như lời nhà văn lừng danh Mark Twain nói. Bởi tiểu thuyết dù có ly kỳ cách mấy cũng là sản phẩm của tư duy. Còn sự thật luôn tiềm ẩn những câu chuyện vượt xa sự tưởng tượng của chúng ta. Suốt mấy năm trời, người ta tôn vinh tiqui-taca như một phát kiến của thời đại, nâng tầm Guardiola lên mức độ vĩ đại, sánh ngang với những chiến lược gia đã làm thay đổi bóng đá. Để rồi một ngày, chính Guardiola lại lạnh lùng quẳng tiqui-taca vào sọt rác.
Kỳ thực, chúng ta đã cố tình “nhét” tiqui-taca vào lối chơi của Barca rồi sau đó “nhét” nó luôn vào lối chơi của ĐT Tây Ban Nha. Thậm chí, khi các đội bóng khác có cách chơi dựa trên kiểm soát bóng và những đường chuyền ngắn, chúng ta lại “nhét” tiqui-taca vào lối chơi của họ, bảo họ học theo cách chơi tiqui-taca của Barca.
Một điều sai trái nếu được nói đi nói lại rốt cục cũng trở thành một điều đúng. Hiện nay người ta đã chấp nhận việc gọi “Total Football” là bóng đá “tổng lực” dù không hề có một chữ nào liên quan đến “lực” trong khái niệm gốc cả. Chữ Catenaccio lừng danh của người Ý có nghĩa là “chiếc then”, ám chỉ người hậu vệ thòng làm nhiệm vụ “dọn dẹp”. Vậy mà nó lại bị đánh đồng với phòng ngự đổ bê tông và dựng xe bus nhiều tầng. Vậy ra Azzurri cũng đâu khác gì những đội bóng nhỏ lèn kín 10 người trước khung thành của mình?
Bây giờ, tiqui-taca lại là một ví dụ tiêu biểu nữa về lối mòn của tư duy. Tiqui-taca vốn không phải là một sự tán dương mà ngược lại, chính là sự sỉ nhục dành cho lối chơi của Barca. Nếu lật lại nguồn gốc của từ này, bạn sẽ thấy có 2 cách giải thích. Một, cố bình luận viên Andres Montes sử dụng tiqui-taca lần đầu trong một trận đấu trên đài La Sexta ở World Cup 2006, ý nói cách chuyền bóng đều đặn như tiếng “tích-tắc” từng giây của chiếc đồng hồ. Một ý khác: tiqui-taca là tiếng Tây Ban Nha gọi món đồ chơi clackers (gồm 2 viên bi được nối ở 2 đầu của một sợi dây, người chơi sẽ cho 2 viên bi ấy chạm vào nhau ở 2 hai đầu, càng chạm được nhiều lần càng tốt).
Ở cả 2 cách giải thích, tiqui-taca đều mang khái niệm nhàm chán, triệt tiêu sự sáng tạo. Cây kim giây cứ chạy mãi, chạy mãi, đều đặn cho đến khi… hết pin. Người chơi clackers cũng cố gắng lập đi lập lại một động tác sao cho 2 viên bi chạm vào nhau. Mà bóng đá nếu thiếu đi sự sáng tạo thì chính là… rác rưởi, như lời Guardiola chứ còn gì nữa!
Trong những năm cuối, khi Barca cạn kiệt ý tưởng tiếp cận khung thành đối phương, họ vô tình chơi tiqui-taca mà không biết. Trận nào cũng chuyền ngang dọc mặt sân hàng trăm lần, khiến khán giả cảm thấy buồn ngủ. Trong mùa giải mà Barca ăn 3 cùng Guardiola, có ai nói Barca nhàm chán đâu. Vậy hóa ra mấy năm qua, chúng ta dùng chữ tiqui-taca sai chỗ mà không hề hay biết.
Bóng đá vẫn lạ lùng bởi những câu chuyện như vậy. Suốt mấy chục năm trời, người ta cứ tin Guardiola là cái tên mà “Vua bóng đá” đã chọn cho mình để dễ đọc, dễ nhớ. Không ngờ nó là cái tên mà bạn bè chọc ông khi còn đi học, là cái tên mà ông thậm ghét. Cuộc sống là vậy, lâu lâu chúng ta lại phát hiện ra một điều ta cho là chân lý hóa ra… sai bét.
