Xét về lý thuyết thì Anh không thiếu tiền vệ trung tâm, thậm chí họ còn được báo chí nước nhà tâng bốc liên tục. Đó là những Jordan Henderson, Eric Dier, Jake Livermore, Jack Wilshere hay thậm chí cả Ross Barkley cũng có thể đá ở vị trí này. Xét về số lượng, HLV Gareth Southgate dư thừa nguyên liệu để “nấu” một món ăn ngon.

Tuy nhiên, một tiền vệ trung tâm đích thực trong bóng đá hiện đại không chỉ đơn thuần là đứng ở giữa sân và lao vào tranh chấp với đối thủ. Toni Kroos ở Đức, Paul Pogba, Blaise Matuidi của Pháp, Ander Herrera, Thiago của Tây Ban Nha, Marco Verratti của Italia, Luka Modric của Croatia… Đó mới là những mẫu tiền vệ trung tâm hiện đại.

Rõ ràng người Anh đang phải đốt đuốc đi tìm những mẫu cầu thủ như Kroos, Modric, Herrera hay Matuidi. Trong những tiền vệ trung tâm mà nhiều khả năng HLV Southgate sử dụng ở World Cup 2018, Jordan Henderson là cái tên khả dĩ nhất. Henderson kế thừa được khá nhiều phẩm chất của Steven Gerrard: Chuyền dài tốt, chuyền ngắn ổn định và thi thoảng dám mạnh dạn tung ra những cú “đại bác” tầm xa.

Tuy nhiên, Henderson nếu so sánh với những Kroos, Modric thì còn cách rất xa. Nói một cách hình ảnh thì Henderson chỉ là đơn thuần là cầu thủ đá ở trung tâm hàng tiền vệ, trong khi đó Kroos hay Modric mang dáng dấp của ông chủ trận đấu.

Và nếu đến cả Henderson còn chưa bắt kịp tầm vóc của những tiền vệ trung tâm đích thực thì cỡ Dier, Barkley, Wilshere biết đến bao giờ mới tạo ra đột biến trên sân. Họ, nếu có bị ép đá tiền vệ trung tâm, thì cũng chỉ cam tâm vào vai “đao phủ”, cố gắng cướp bóng từ chân đối thủ rồi tỉa ra biên. Chấm hết. Có lẽ vì thiếu những ông chủ tuyến giữa nên lối chơi của ĐT Anh đều đơn điệu và dễ bị bắt bài. Lối chơi này chỉ thích hợp đá vòng loại, còn khi vào giải, người Anh cần nâng cấp vũ khí lên tầm cao mới.

Vấn đề này đồng thời đặt ra bài toán “phương án B” mà có lẽ HLV Southgate cũng đang bế tắc. Nếu tiền vệ trung tâm không thể chia bài hiệu quả, Southgate cần cách bố trí khác thay vì chỉ nhồi bóng ra 2 biên rồi tạt vào trong. 

Phương án B dĩ nhiên là không thể thay đổi cả 11 cầu thủ trong đội hình, mà bổ sung nhiều màu sắc khác vào lối chơi, như sử dụng Jamie Vardy, Daniel Sturridge, Jesse Lingard… chẳng hạn. Đây là những cầu thủ có khả năng chớp cơ hội và tạo đột biến cá nhân.

Trong hàng chục năm qua, Anh hiếm khi gặp vấn đề trong hành trình giành vé tới World Cup hoặc EURO. Chỉ đến khi giải đấu thật sự diễn ra, người Anh mới thấy ngổn ngang những khó khăn. Có lẽ một HLV trẻ như Southgate cần nhận ra điều này để chuẩn bị mọi phương án dự phòng.