“Tôi tin rằng, nếu trước VCK U19 châu Á, bất cứ ai nói rằng đội của chúng ta sẽ giành suất dự World Cup, mọi người sẽ bảo rằng người đó bị thần kinh. Nhưng tôi tin HLV Hoàng Anh Tuấn có thể làm được điều đó”, GĐKT Gede nói như vậy về HLV Hoàng Anh Tuấn sau khi đội U19 Việt Nam tạo ra cơn địa chấn ở VCK U19 châu Á và trở thành 1 trong 4 đội lọt vào VCK U20 World Cup tại Hàn Quốc năm 2017. Còn Trưởng đoàn Dương Nghiệp Khôi tâm sự: “38 năm đi làm bóng đá, có khoảnh khắc ấy là mãn nguyện rồi. Tôi cũng như cả triệu NHM Việt Nam cám ơn thầy trò HLV Hoàng Anh Tuấn vì những cảm xúc rất đặc biệt này”.

Ở ĐTQG, sau khi chia tay với HLV Miura, VFF quyết định lựa chọn HLV nội dẫn dắt đội tuyển, rất nhiều người tỏ ra thiếu tin tưởng và cho rằng, thời của HLV nội vẫn chưa tới. Tuy nhiên, HLV Nguyễn Hữu Thắng - sau khi ngồi vào ghế “lái trưởng” tại ĐT Việt Nam - đã dần thuyết phục được những NHM, kể cả những người khó tính nhất. Thành công đỉnh cao chắc chắn là chiến thắng trước CHDCND Triều Tiên, đội bóng từng dự World Cup, từng vô địch châu Á. Không chỉ chiến thắng mà thầy trò HLV Hữu Thắng còn thắng một cách đầy thuyết phục với tỷ số 5-2. 

Chiến thắng xứng đáng của ĐT Việt Nam trước CHDCND Triều Tiên khiến nhiều nền bóng đá phải giật mình. HLV trưởng ĐT Thái Lan Kiatisuk đã đề nghị bộ phận nghiên cứu đối thủ của FAT để ý tới ĐT Việt Nam và đội U19 Việt Nam. Tại AFF Suzuki Cup vừa rồi, FAT cử nhóm công tác 3 người sang tận Myanmar và Indonesia để nghiên cứu ĐT Việt Nam. Còn HLV trưởng ĐT Indonesia, Alfred Riedl tâm sự thật lòng: “Từ hồi là cầu thủ, Hữu Thắng đã rất có cá tính, quyết đoán và sắc sảo. Vào thời điểm đó, tôi tin rồi một ngày, Hữu Thắng sẽ là HLV tài giỏi. Chứng kiến chuỗi thành tích tuyệt vời của ĐT Việt Nam, tôi thấy, HLV Hữu Thắng có dấu ấn rất đậm nét, từ tinh thần đến chuyên môn”. 

U16 Việt Nam cũng để lại những dấu ấn đậm nét ở VCK U16 châu Á tại Ấn Độ. Thắng 2 trong 3 trận ở vòng bảng, thầy trò HLV Đinh Thế Nam đã góp mặt ở tứ kết - thành tích chưa từng có của bóng đá Việt Nam ở sân chơi này. Ở trận đấu quyết định đến tấm vé dự U17 World Cup, trước đối thủ U16 Iran quá mạnh, U16 Việt Nam đã phải dừng bước tuy nhiên, HLV Đinh Thế Nam được AFC đưa vào Top 5 HLV xuất sắc nhất giải, đội U16 Việt Nam được bầu là Đội có thành tích tiến bộ nhất của VCK. 

HLV Mai Đức Chung nổi tiếng là ông thầy nội mát tay của bóng đá Việt Nam và năm 2016 đánh dấu thêm một bước tiến vượt bậc nữa của nhà cầm quân họ Mai. Dưới bàn tay của ông, đội U19 nữ Việt Nam đã xuất sắc giành quyền lọt vào VCK U19 châu Á. Ngay cả Phó Chủ tịch AFC, cựu cầu thủ nữ  Australia, cũng phải thốt lên: “Ông ấy là báu vật của bóng đá nữ Việt Nam và AFC đấy. Ông ấy có tâm lý của một người cha, có sự sắc sảo của một nhà cầm quân đầy kinh nghiệm và quan trọng là làm việc rất tỉ mỉ, kiên trì…”. 

Với thành tích đưa U19 nữ Việt Nam vào VCK U19 châu Á, HLV Mai Đức Chung củng cố vị thế là kỷ lục gia về sự đa dạng thành tích của bóng đá Việt Nam. Trong 33 năm làm HLV, nhà cầm quân họ Mai 2 lần giành HCV SEA Games ở môn bóng đá nữ, đưa đội U22 Việt Nam đăng quang Merdeka Cup, vô địch V-League cùng B.BD.

 

Kể từ đầu những năm 90 của thế kỷ trước, các đội bóng ở Đông Nam Á, nói rộng ra là cả châu Á, hầu hết đều thuê HLV ngoại về làm HLV trưởng ĐTQG và các CLB. Sự lựa chọn này là hoàn toàn hợp lý bởi những HLV ngoại đến từ những nền bóng đá phát triển đóng vai trò đột phá trong quá trình phát triển bóng đá ở những quốc gia họ làm việc. Với tư duy hiện đại, tổ chức quản lý tiên tiến, áp dụng tiến bộ khoa học về thể thao và nhất là sự chuyên nghiệp, các HLV ngoại chính là hạt nhân quan trọng để thúc đầy nền bóng đá phát triển theo hướng chuyên nghiệp, tiến bộ. 

Tuy nhiên, nhược điểm từ việc sử dụng HLV ngoại cũng không ít bởi ngoài sự khác biệt về văn hoá, những nhà cầm quân nước ngoài cũng chỉ là người làm việc và họ sẵn sàng thay đổi công việc một khi có sự lựa chọn tốt hơn. Chính vì vậy, những kế hoạch dài hạn đôi khi không được thực hiện theo đúng lộ trình và người mới tới, phải làm lại từ đầu. Điều này khiến cho nền bóng đá luôn nằm trong quá trình xây dựng. 

Những năm gần đây, bóng đá Đông Nam Á đặt mục tiêu phát triển bền vững, có chiều sâu, dựa trên những kế hoạch dài hơi và ở đó, các HLV nội là sự lựa chọn số 1. Cũng cần phải khẳng định, sau một thời gian đủ dài hội nhập và phát triển, các HLV bản địa cũng có cơ hội tiếp cận với sự tiến bộ của bóng đá thế giới và được đào tạo một cách bài bản, chuyên nghiệp từ những tổ chức bóng đá hàng đầu châu lục và thế giới. Thậm chí, HLV Hoàng Anh Tuấn của Việt Nam đã tốt nghiệp khoá học của FIFA, đạt bằng Pro - bằng cấp cao nhất mà một HLV bóng đá có thể nhận được. 

Một trong những ưu điểm vượt trội từ việc sử dụng HLV nội chính là tinh thần cống hiến. Một HLV ngoại đến và đi rất nhẹ nhàng nhưng HLV bản địa luôn ăn đời, ở kiếp với đất nước của mình và họ làm việc cật lực, không chỉ để cống hiến cho quốc gia mà còn để làm vẻ vang cho gia đình, dòng họ và quê hương. Mặt khác, là người Việt Nam, các HLV sẽ hiểu tâm tư, tình cảm, thậm chí đến tính cách, điều kiện gia đình, lịch sử bản thân của từng cầu thủ và có cái uy với họ. Đây là một điểm cộng rất lớn, đóng góp một phần quan trọng vào thành công. 

Nói như vậy không có nghĩa là vai trò của các chuyên gia ngoại đang giảm sút nhưng sự khác biệt nằm ở vị trí mà họ đảm trách. Sau một thời gian dài, bóng đá Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam, sử dụng các HLV ngoại, bây giờ, các chuyên gia ngoại đóng vai trò cố vấn như Giám đốc kỹ thuật hoặc lo một mảng công việc như thể lực, y tế...  

Kể từ năm 2009, Malaysia đã sử dụng HLV nội, từ nhà cầm quân Rajagobal với  chức vô địch AFF Suzuki Cup đến tấm HCV SEA Games tới ông HLV Dollar Shalle và bây giờ là Ong Kim Swee. Thái Lan cũng đã gắn tương lai của cả nền bóng đá với kiến trúc sư trưởng Kiatisuk và tất cả các ĐTQG Việt Nam đều do HLV nội dẫn dắt. Thành công của họ là tín hiệu vui cho nền bóng đá, với kế hoạch phát triển bền vững.