Cafu và Dunga đứng ở đâu trong danh sách những huyền thoại bóng đá Brazil xưa nay? Chắc chắn phải ở một vị trí thật khiêm nhường nào đó, thậm chí còn có thể nói họ không thể bước vào hàng ngũ “huyền thoại” (tùy quan điểm). Tương tự như thế là Carlos Alberto. Với Mauro và Bellini, thì xin nói luôn: giới trẻ chắc không biết nhiều về họ.

Tại sao phải nhắc đến 5 cái tên vừa nêu? Đấy là thủ quân của 5 đội Brazil từng vô địch World Cup. Và phải nhấn mạnh: họ đều là thủ lĩnh thực sự, giữ và phát huy vai trò hết sức quan trọng trong các kỳ World Cup mà chính họ là người đầu tiên giơ cao chiếc cúp vô địch thế giới.

Bellini và Mauro là đội trưởng Brazil ở các kỳ World Cup 1958, 1962, nơi những Didi, Pele, Garrincha tỏa sáng. Pele vẫn còn góp mặt tại World Cup 1970, nơi mà Gerson, Tostao, Jairzinho, Rivelino là những người hùng mới. Khi ấy, Carlos Alberto là đội trưởng. Đến khi Brazil trở lại ngôi cao sau 24 năm dài chờ đợi thì Dunga mang băng thủ quân, với Romario tỏa sáng. Còn trong thế hệ “3R” tức Ronaldo, Rivaldo, Ronaldinho tại World Cup 2002 thì Cafu mang băng đội trưởng. Rất đáng chú ý: cả 5 thủ lĩnh vừa nêu đều chơi ở hàng phòng ngự (Dunga là tiền vệ trụ, 4 người kia đều là hậu vệ).

Đấy là một trong những đặc điểm “Brazil nhất” khi giới nghiên cứu lịch sử bóng đá mổ xẻ đội tuyển nổi tiếng nhất thế giới này. Thủ lĩnh và ngôi sao sáng nhất trong đội tuyển Brazil, đặc biệt là trong những lúc đội này thành công, không bao giờ là... một người. Ngôi sao số 1 càng sáng chói bao nhiêu thì ngược lại, thủ lĩnh trong đội càng khiêm nhường bấy nhiêu. Với bóng đá Brazil, đấy không bao giờ là sự tình cờ. Phẩm chất sáng tạo, đôi khi gồm cả đặc điểm “phóng túng” của các ngôi sao Brazil chỉ có thể được phát huy rực rỡ nếu đi kèm theo đó là chút kỷ cương và chất thép cần có của một thủ lĩnh đích thực.

Neymar hẳn nhiên là một ngôi sao. Nhưng hễ có anh, rất có thể HLV Tite cũng phải trao luôn vai trò thủ lĩnh cho anh, và đấy sẽ là điều hết sức tai hại. Thủ lĩnh mà lại chăm bẵm “ăn vạ” thì... vứt đi rồi. Bây giờ, Tite có thể “chia đôi” khái niệm Neymar khi ngôi sao này vắng mặt. Ông có thể giao cho Roberto Firmino, Gabriel Jesus hoặc Philippe Coutinho trọng trách ghi bàn, tùy toan tính cụ thể. Và ông sẽ chọn một cầu thủ khác, đáng tin cậy về kỷ luật cũng như uy tín, để giao vai trò thủ lĩnh.

Tất nhiên, thủ lĩnh phải là cầu thủ luôn có mặt, và điều này khác hẳn với vai trò ghi bàn vốn có thể thay đổi linh động. Firmino có vẻ toàn diện nhất, nhưng anh quá ăn ý với các đồng đội ở Liverpool nên chưa biết có còn là chính mình trong môi trường Brazil hay không. Jesus chơi đơn độc tốt hơn, nhưng anh đã thất bại ở World Cup 2018. Coutinho thì có vẻ thất bại ở Barcelona. Willian vốn dĩ đã không được chọn (chỉ thay Neymar vào giờ chót). Còn lại thì những Richarlison, Everton, David Neres, Lucas Paqueta... đều chỉ là “siêu dự bị”, chọn ai cũng được.