Những tác phầm để đời của ông như “Chiến tranh và Hòa bình” hay “Anna Karenina” được dịch ra nhiều thứ tiếng trên thế giới, được nhiều người xác nhận là những áng văn bất hủ. Chẳng thế mà người ta gọi ông là Sư tử của văn học Nga, như đúng tên của ông (Lev trong tiếng Nga có nghĩa là sư tử).
Ông sinh ra và lớn lên trong gia đình dòng dõi, được nhà vua trao danh hiệu bá tước cha truyền con nối. Sau này, ông được đánh giá là một trong ba nhà văn vĩ đại nhất thế giới. Lev Tolstoy là người theo tư tưởng nhân văn và bác ái, theo tư tưởng của chủ nghĩa xã hội không tưởng của Henri Saint - Simon. Ông giúp đỡ bất kỳ ai, thậm chí sẵn sàng cùng với gia nô đi cày khi cần.
Vợ ông, Sophia Andreievna, cũng xuất thân từ một gia đình quý tộc. Những năm cuối đời của Lev, chính bà là người ghi chép lại nhiều tác phẩm từ lời đọc của ông. Đó là bởi bà cũng được học hành đầy đủ và có khiếu văn chương. Nhưng sự chênh lệch về tuổi tác (ông hơn bà 34 tuổi) cùng những thói quen khác người của Lev khiến cuộc sống của họ luôn có những bất đồng lớn.
Thêm nữa, bà còn là phụ nữ rất hay ghen, thậm chí đến mức bệnh hoạn. Bà có thể ghen với bất kỳ người phụ nữ nào quen, đôi khi chỉ là chỉ trò chuyện với Lev. Đến mức nhà văn đã từng phải thốt lên: “Ở với bà ta, tôi như sống ở dưới địa ngục”. Tuy vậy, họ cũng kịp có với nhau 13 đứa con nhưng chỉ 9 trong số đó là trưởng thành, còn lại đã chết sớm.
Mộ của đại văn hào Lev Tolstoy
Về cuối đời, vì chán gia cảnh, rất nhiều lần Lev bỏ nhà ra đi và lần cuối ông đã chết trong đói rét ở một ga xép của Tula, cách nhà không xa vào năm 1910. Người thân đã đưa Lev về chôn cất trong điền trang của ông theo nguyện vọng của nhà văn lúc sinh thời. Một ngôi mộ nhỏ không cần xây và từ đó đến nay có lẽ không ngày nào không được tỏa ngát hương của những bông hoa.
Là bởi, người ta kể lại rằng, khi Lev qua đời, Sophia rất ân hận và muốn lấy việc chăm sóc mộ ông như lời sám hối. Những bông hoa tự tay bà đặt lên ngôi mộ Lev chỉ dừng lại khi Sophia qua đời sau ông 9 năm. Trong những năm học ở thành phố Oriol cách đây gần 40 năm, tôi đã từng được các thầy cô của khoa tiếng Nga và Văn học của trường Đại học Sư phạm quốc gia Oriol cho đi thăm Yasnaia Polyana, điền trang rộng lớn và vô cùng thơ mộng của Lev Tolstoy, nằm ở ngoại ô thành phố Tula và cách chỗ chúng tôi học chừng 200km.
Nơi đây có những rặng bạch dương thẳng tắp, có những vườn hoa đủ sắc màu trải dài tưởng như vô tận, những mặt hồ soi bóng những hàng cây... Ấn tượng nhất với chúng tôi hồi đó là ngôi nhà một tầng rộng rãi, nhiều buồng ngủ, nhiều phòng khách với những bức tường được quét vôi màu xanh vô cùng trang nhã và những rừng cây có chiều dài, chiều rộng hàng chục km.
Trong chuyến đi tác nghiệp tại World Cup 2018 tổ chức ở Nga lần này, tâm nguyện của tôi là được quay lại những thành phố tôi từng sống, học tập, làm việc và... Yasnaia Polyana. Và chiều qua (11/6), cùng với anh bạn đang công tác tại Sứ quán Việt Nam ở Liên bang Nga, tôi đã trở lại thăm Yasnaia Polyana, đặt hoa lên ngôi mộ của Sư tử nền văn học Nga. Sau đó, trước khi rời trang trại của Người, tôi đã mua một số quà lưu niệm có in hình Lev. Từ nay, ông sẽ hiện diện trong ngôi nhà của tôi, trong một ngõ nhỏ của Hà Nội!
