Đã có một thời chưa xa, Serie A là nơi tập trung những hậu vệ hàng đầu thế giới. Từ những tượng đài Italia như Baresi, Costacurta, Fabio Cannavaro, Nesta, Materazzi… cho tới những siêu sao nước ngoài như Thuram, Aldair, Stam, Lucio, Samuel. Đã có một thời, Juventus dám chi tới 41,5 triệu euro để mua Thuram, kỷ lục tại Serie A cho một hậu vệ. Chừng hơn chục năm trước, hậu vệ là “đặc sản” của bóng đá Italia và các CLB Serie A sẵn sàng thực hiện những vụ chuyển nhượng bom tấn để sở hữu những món “đặc sản” đó.

Còn bây giờ, Konstantinos Manolas đang là hậu vệ đắt giá nhất Serie A mùa bóng 2014/15. Roma đã phải bỏ ra 13 triệu euro để mua trung vệ mới 23 tuổi và đến từ một giải đấu “hạng 2” ở châu Âu (Thổ Nhỹ Kỳ). Khi một cầu thủ vô danh cỡ Manolas trở thành hậu vệ sáng giá nhất Serie A (ít nhất về mặt nghĩa đen), đó là nỗi xấu hổ cho giải đấu từng sản sinh những chuyên gia phòng ngự tầm cỡ thế giới.

Sự biến mất của các hậu vệ hàng đầu nằm trong đà suy thoái chung của bóng đá Italia. Serie A ngày càng tụt lùi về mọi mặt, các CLB Italia ngày càng thiếu sức cạnh tranh tại đấu trường châu lục. Cơn khủng hoảng của bóng đá xứ mỳ ống tất yếu dẫn đến sự ra đi của những hậu vệ hàng đầu. Benatia, trung vệ được xem là hay nhất Serie A mùa trước đã bỏ sang Bayern Munich. Trước đó là những Thiago Silva, Marquinhos, Nastasic. Các CLB Italia hiện tại không đủ sức giữ chân những hậu vệ tốt nhất của họ.

Để rồi bây giờ Serie A sạch trơn những hậu vệ tầm cỡ thế giới. Tình hình bi đát đến mức kể từ năm 2011, Hiệp hội bóng đá Italia (AIC) đành hủy bỏ giải thưởng “Hậu vệ xuất sắc nhất năm” từng tồn tại từ năm 2000. Bây giờ nói đến hậu vệ tốt nhất tại Serie A, Giorgio Chiellini luôn là cái tên được xướng lên đầu tiên. Nhưng ngay cả cầu thủ đã 30 tuổi này cũng chưa thể vươn lên đẳng cấp của thế hệ đàn anh như Nesta, Cannavaro.

Trong cơn khủng hoảng những hậu vệ giỏi, các đội bóng Italia buộc phải chiêu mộ những tên tuổi hết thời. Vidic, Ashley Cole, Rafael Marquez, Evra, Adil Rami,  Alex, Albiol đã đua nhập cập bến Serie A trong hai mùa vừa qua. Thời đỉnh cao nhất của các cầu thủ này đã bỏ lại tại Premier League hay La Liga. Về mặt tên tuổi họ có thể đánh bóng phần nào cho Serie A. Nhưng khó lòng mong chờ những màn trình diễn đẳng cấp từ những lão tướng sắp nghỉ hưu này. Việc các ông lớn Serie A rầm rộ mua hàng quá đát tại mùa Hè vừa qua chỉ càng tố cáo sự yếu thế của họ trên thị trường chuyển nhượng châu Âu. 

ĐT Italia chính là bộ mặt của Serie A. Và việc biến mất những hậu vệ hàng đầu được phản ánh chính xác nhất tại Azzurri. Bonucci, Chiellini được xem là những trung vệ tin cậy nhất. Song nhìn nhận một cách khách quan, các hậu vệ Juventus vốn được xem là “chân đế” của ĐT Italia cũng chưa vươn tới tầm cỡ thế giới. 

Điều đáng lo hơn, trong khi thế hệ Chiellini sắp qua thời đỉnh cao thì lứa kế cận vẫn biệt tăm. Những Ranocchia (26), Ogbonna (26), Astori (27), Pasqual (32), Maggio (32) không phải là giải pháp cho tương lai. Trong các hậu vệ được Antonio Conte triệu tập cho loạt trận vòng loại EURO 2016, chỉ có một cầu thủ dưới 24 tuổi là De Sciglio (21 tuổi). 

Điều đó cho thấy dường như bóng đá Italia đang gặp vấn đề trong việc đào tạo ra những hậu vệ giỏi, lĩnh vực họ từng dẫn đầu cách đây hơn một thập kỷ. Thực tế cho thấy vài năm gần đây, một lứa cầu thủ tấn công tiềm năng của Italia đã ra lò với những Balotelli, El Shaarawy, Immobile, Destro. Nhưng tín hiệu mừng đó không xuất hiện ở tuyến phòng ngự. Có thể sự xuất hiện đông đảo của những hậu vệ nước ngoài tại Serie A đã hạn chế sự phát triển của các hậu vệ Italia. Nhưng điều rõ ràng là bóng đá xứ mỳ ống rất lâu rồi không sản sinh ra những chuyên gia phòng ngự tầm cỡ. 

Không còn các hậu vệ hàng đầu, Italia cũng đánh mất lối đá phòng ngự khoa học từng đưa họ lên đỉnh tại World Cup 2006. Đó cũng là giải đấu lớn gần nhất (World Cup, EURO) mà Italia có hậu vệ lọt vào đội hình tiêu biểu (Cannavaro, Zambrotta). Và đó cũng là đỉnh cao cuối cùng trước khi Azzurri trượt dài trong những thất bại tại các giải đấu lớn gần đây.

Serie A đã qua thời hưng thịnh, các hậu vệ xuất sắc cũng thưa thớt dần, nên các thương vụ bom tấn mua hậu vệ của Serie A cũng không còn. Nhìn vào 5 hậu vệ đắt giá nhất lịch sử Serie A, tất cả đều là các thương vụ diễn ra cách đây hơn 10 năm. Nếu nhìn vào 5 hậu vệ đắt giá nhất cập bến Serie A vào mùa Hè 2014, ta càng thấy có sự chênh lệch trời vực.

Ashley Cole cũng là món hàng thanh lý đáng chú ý từ Premier League. Hậu vệ từng 107 lần khoác áo ĐT Anh gia nhập Roma theo hợp đồng 2 năm. Mặc dù sắp bước sang tuổi 34 nhưng Cole vẫn giữ được phong độ tốt, khi chơi ổn định suốt 90 phút trong chiến thắng 2-0 trước Fiorentina tại vòng đầu. HLV Rudi Garcia đánh giá rất cao thái độ chuyên nghiệp cũng như kinh nghiệm dày dạn của Cole, phẩm chất mà Roma rất cần khi bước vào Champions League.

Juventus chỉ tốn 1,5 triệu euro để chiêu mộ Patrice Evra, người từng được xem là hậu vệ trái hay nhất Premier League. Tại vòng đầu Serie A, Evra vẫn chưa được sử dụng do vấn đề thể lực. Tuy nhiên HLV Allegri rất tin tưởng cầu thủ 33 tuổi sẽ sớm trở thành mắt xích quan trọng của Juve. Thực tế hậu vệ ĐT Pháp vẫn giữ phong độ khá ổn định khi chơi 4 trận tại World Cup 2014 vừa qua. Gần nhất, Evra cũng thi đấu tốt trong chiến thắng 1-0 trước TBN.