Trong kỷ nguyên mà bóng đá bị ám ảnh bởi việc tạo ra sự quá tải ở khu trung tuyến, thì chuyện đưa các trung vệ dâng cao để giúp tạo ra những lợi thế về quân số có thể là một sự thúc đẩy tấn công mang lại nhiều giá trị.
Nếu một đội bóng sử dụng sơ đồ 4-3-3, một trung vệ có thể cầm bóng di chuyển lên trên, hoặc di chuyển không bóng để giúp thiết lập nên hàng tiền vệ 4 người. 4 cầu thủ này sẽ cho phép CLB luân chuyển bóng dễ dàng hơn ở tuyến giữa và đưa bóng tiến vào những khu vực nguy hiểm hơn trên sân.
Dù có nhiều lợi thế song chiến thuật kéo trung vệ tham gia vào khâu tấn công vẫn đem đến nhiều ý kiến trái chiều.
Đầu tiên, việc một trung vệ dâng cao sẽ tạo ra khoảng trống ở hàng thủ, dẫn đến để cầu thủ tấn công của đối phương khai thác. Một giải pháp đơn giản cho vấn đề này là sẽ cắt cử một cầu thủ khác, có thể là một tiền vệ phòng ngự hay một hậu vệ cánh gần nhất, trám vào chỗ trống mà trung vệ dâng cao để lại.
Điều này cho phép trung vệ thoải mái lao lên tấn công, làm hàng thủ đối phương bất ngờ, cho phép các tiền vệ dâng cao để tạo ra sự áp đảo quân số ở những khu vực gần cầu môn địch hơn mà không lo khiến thủ môn và trung vệ còn lại bị cô lập.
Thứ hai, ý tưởng để trung vệ dâng cao có thể gặp cản trở bởi không phải ai cũng sở hữu kỹ năng đủ tốt để tạo ra tác động trong các pha tấn công. Dù vậy, bóng đá hiện đại sở hữu không ít những trung vệ có cho mình kỹ năng thượng thừa, giúp họ dâng cao tấn công một cách hiệu quả. Virgil van Dijk, Presnel Kimpembe, Dan-Axel Zagadou, Mats Hummels hay Kalidou Koulibaly là những ví dụ tiêu biểu cho việc các trung vệ có thể đóng góp tốt ở mặt trận tấn công.
Trong bối cảnh các HLV tiếp tục tìm kiếm những cách sáng tạo để nâng cao khả năng tấn công của đội bóng, các trung vệ có thể trở thành những người đóng góp không thể thiếu ở khâu tấn công.
Suốt thập niên 2010, pressing trở thành một trong những chiến thuật bóng đá thông dụng nhất, và thực tế nó mang tới nhiều lợi ích. Việc thực hiện nhiệm vụ phòng thủ ngay bên phần sân đối phương cho phép các đội bóng thiên về kiểm soát bóng trở nên đáng sợ hơn bằng cách hạn chế đối phương có thời gian chơi bóng. Pressing tầm cao cũng có thể là một phương pháp tạo ra cơ hội, khi các đội đoạt được bóng ở phần đối phương có thể chuyển đổi nhanh chóng sang tấn công.
Khi pressing ngày càng trở nên phổ biến thì việc xuất hiện các bẫy pressing là điều gần như hiển nhiên. Bẫy pressing là chiến thuật xảy ra khi một đội chủ động mở ra khoảng không ở hình dạng phòng ngự để nhử đối phương chuyền bóng. Sau đó, ngay lập tức đội bóng ập vào vây ráp cầu thủ mới nhận bóng của đối phương để cố gắng đoạt lại bóng.
Thông thường, mô hình bẫy này hoạt động ở dọc hai bên cánh, khi đội phòng ngự đã bịt chặt khu trung tuyến và mở ra một "con đường" cho hậu vệ cánh của đội tấn công nhận bóng. Một khi hậu vệ cánh đó có bóng, bẫy bắt đầu bung ra. Đội phòng ngự sẽ bắt đầu ập vào, cô lập hậu vệ đang có bóng cũng như chặn mọi ngả đường chuyền bóng có thể của hậu vệ này. Hãy nhìn vào video dưới đây để hiểu rõ hơn cơ chế hoạt động.
Việc giăng bẫy ở dọc biên là hợp lý bởi đội pressing có thể sử dụng đường biên như một hậu vệ nữa. Nó cũng đem tới ít rủi ro hơn so với bẫy ở những khu vực rộng hơn vì nếu chẳng may giăng bẫy thất bại, pressing bất thành, đội đối phương sẽ di chuyển bóng vào trung tâm để đe dọa cầu môn, thậm chí ghi bàn.
Dù việc giăng bẫy ở hai cánh đơn giản và an toàn, song giăng bẫy ở trung tuyến mang lại lợi lộc nhiều hơn cho đội pressing. Đoạt được bóng ở giữa sân cho phép đội phòng ngự chuyển đổi ngay lập tức sang tấn công, đồng thời hạn chế thời gian mà đội vừa mất bóng có thể "phục hồi" lại.
Dưới đây là ví dụ sơ lược về bẫy pressing ở trung tâm. Hãy nhìn vào cách đội đỏ mở khoảng không cho đội đen chuyền bóng vào trung tâm, trước ập vào và bịt kín mọi ngả đường có thể chuyền bóng của cầu thủ. Ở mô hình này, đội đỏ không có lợi thế như bẫy ở hai cánh, nhưng họ có thể ngay lập tức chuyển đổi sang tấn công về phía zone 14 (khu vực trung tâm ngay phía trước vòng 16m50).
Hiện tại, một vài đội bóng như Liverpool của Juergen Klopp thường sử dụng bẫy pressing ở trung tuyến. Tuy nhiên, chiến thuật này vẫn chưa trở nên quá phổ biến. Điều này có thể sẽ thay đổi trong thập niên 2020.
Các tình huống bóng chết bao gồm đá phạt trực tiếp, phạt góc, ném biên, giao bóng đều mang đến những cơ hội ghi bàn cho các đội bóng. Với việc trận đấu tạm dừng, đội bóng đang nắm quyền kiểm soát (được hưởng tình huống bóng chết) có cơ hội thực hiện pha tấn công mà không gặp bất kỳ áp lực nào với bóng từ phía đội phòng ngự.
Rõ ràng, những khoảnh khắc đó là những tình huống lý tưởng cho đội tấn công dàn xếp để hướng đến bàn thắng. Theo truyền thống, các đội tấn công mỗi khi có tình huống cố định thường sút thẳng hoặc treo bóng bổng vào trong vòng cấm đối phương nhằm tận dụng chiều cao của các trung vệ cao lớn, chơi đầu tốt kiểu như Virgil van Dijk hay các tiền đạo sở hữu thể hình lý tưởng.
Thế nhưng, trong thập niên 2020, chúng ta có thể được thấy sự sáng tạo hơn ở những pha dàn xếp các pha bóng cố định. Đó có thể là các đường chuyền ngắn cho những cầu thủ xung quanh trước khi thực hiện một pha tấn công bất ngờ, giống như cách trong video ngay bên dưới đây.
Ở một video khác, các cầu thủ của CLB Los Angeles đã cố gắng triển khai tấn công sang bên cánh phải ngay ở tình huống giao bóng thay vì chuyền ngược về cho đồng đội. Dù pha bóng này được thực hiện không thành công, song nó cho thấy sự sáng tạo cũng như ý tưởng táo bạo trong việc triển khai các tình huống cố định thay vì mô típ quen thuộc, nhàm chán và độ hiệu quả chưa chắc đã cao.
XEM THÊM
Fan Ronaldo tôn vinh thần tượng, tranh thủ chê bai Messi
