Trước thềm trận Argentina - Colombia vào rạng sáng mai, báo chí Argentina đồng loạt nhắc lại cái tên Martin Palermo. Đấy là cầu thủ đã đi vào kỷ lục Guinness khi sút hỏng 3 quả phạt đền trong trận đấu với Colombia tại vòng bảng Copa America 1999. Nhưng thế hệ hậu bối của Palermo còn thảm hại hơn. Trong cả 2 kỳ Copa America gần đây, Argentina đều thua Chile trong trận chung kết ở loạt sút luân lưu.

Thật khó lý giải vận đen kỳ lạ của Palermo nói riêng và ĐT Argentina nói chung tại Copa America. Cũng thật khó lý giải tại sao Paraguay có thể đi tới trận chung kết năm 2011 mà không thắng một trận đấu nào. Nhưng bóng đá Nam Mỹ là thế. Đầy rẫy những lời nguyền hay những bí ẩn không có lời giải. Copa America 2015, chủ nhà Chile đăng quang trong những cáo buộc được trọng tài thiên vị. Copa America 2016, Chile lại vô địch trong trận chung kết mà trọng tài rút tới 9 thẻ vàng, 2 thẻ đỏ. Ngay ngày hôm sau, ông trọng tài người Brazil tới hộp đêm “xả stress” với hai gái làng chơi.

Tất cả dựng lên bức tranh có phần “nhộn nhạo” của Copa America. Tính chuyên nghiệp và quy củ, từ mọi góc độ cầu thủ, HLV, đội bóng cho tới giải đấu đều thua xa bóng đá châu Âu. Chính vì thế yếu tố chuyên môn gặp nhiều lực cản để phát huy tối đa. Người Nam Mỹ phóng khoáng, yêu đời và thích những điệu nhảy suồng sã. Bóng đá với họ vẫn là trò chơi đem lại niềm vui. Thích thì tổ chức Copa America 2 năm/lần, không thì 3 năm hay 1 năm một lần. Tất cả đều tùy hứng đến mức tùy tiện. Một thứ “bản sắc” hòa trộn vào phong cách chơi bóng của người Nam Mỹ. Những cầu thủ Brazil và Argentina dù đã “Âu hóa” khá nhiều nhưng trở về Copa họ lại hòa vào điệu samba hay tango đầy ngẫu hứng. Và khi cụt hứng thì trượt ngã sõng soài. Cái hay, cái bất ngờ của Copa America là ở chỗ đó. Hay chính xác là cái điên mà World Cup hay EURO không thể có được. Chẳng phải ở Nam Mỹ, “gã điên” là biệt danh phổ biến từ Marcelo Bielsa, Martin Palermo cho tới Sebastien Abreu.   

3 kỳ Copa America vừa qua, chức vô địch thuộc về Uruguay (1 lần) và Chile (2 lần). 9 kỳ Copa gần đây, có tới 5 chức vô địch nằm ngoài bộ đôi quyền lực Brazil & Argentina. Rõ ràng, đẳng cấp chơi bóng không phải là yếu tố quyết định thành bại tại giải vô địch Nam Mỹ. 

Nhưng vấn đề cũng nằm ở chính hai chữ “đẳng cấp”. Brazil và Argentina, trong bất kỳ thời điểm nào cũng sở hữu đội ngũ cầu thủ tầm cỡ thế giới. Hầu hết các tuyển thủ Brazil, Argentina đều phải trải qua một mùa giải kiệt sức tại các CLB hàng đầu châu Âu. Họ tới Copa America trong tình trạng thể lực không đảm bảo, điển hình như ĐT Brazil vừa mất Neymar và chưa có buổi tập nào đủ quân vì chấn thương hoành hành. 

Không chỉ đôi chân mệt mỏi, cái đầu cũng có vấn đề. Messi trở lại ĐT Argentina vì tài thuyết khách của Scaloni chứ không phải vì Copa America 2019. Nếu Jorge Sampaoli còn ngồi đó, Messi sẽ không bao giờ trở lại Albiceleste. Copa America không còn là “nhất” trong đầu các triệu phú đá bóng. Không ít ngôi sao Nam Mỹ thích bãi biển đầy nắng hơn là những trận cầu đốt cạn chút sức lực còn lại của họ tại Copa America.

Tất nhiên đó là vấn đề không chỉ của riêng Brazil và Argentina. Nhưng đây là hai đội bóng chịu nhiều mặt trái nhất do lực lượng gồm toàn hảo thủ thi đấu ở châu Âu. Điều đó làm ảnh hưởng không nhỏ đến sự chuẩn bị và phong độ của hai ông lớn này tại Copa America. Nhưng lực cản lớn nhất cho Brazil và Argentina là thứ áp lực khổng lồ mà họ không dễ vượt qua. Với Brazil là áp lực và kỳ vọng từ khán giả trong nỗi ám ảnh World Cup 2014. Với Argentina là cơn khát danh hiệu đầu tiên cho thế hệ của Messi. Để tìm được đôi chân thanh thoát trong sức ép ngàn cân là điều không dễ dàng. Không phải vô cớ mà Argentina thất bại tại Copa America suốt 26 năm qua còn Brazil cũng đã 12 năm mòn mỏi chờ đợi. Họ đã thua chính họ chứ không phải đối thủ nào khác ở Nam Mỹ.

Cơ hội vì thế vẫn mở rộng cho Uruguay, Colombia hay Chile. Copa America chẳng có trật tự nào khi chính Argentina, Brazil còn quờ quạng tìm lối đi.