Phóng viên: Tại sao anh lại mạo hiểm chọn Leverkusen để bắt đầu sự nghiệp HLV, lúc đội bóng này đang khủng hoảng và Bundesliga cũng không phải giải đấu mà anh quen thuộc nhất?
Xabi Alonso: Đây là một quá trình diễn ra rất tự nhiên. Tôi bắt đầu với đội U14 của Real Madrid, nơi tôi nhận ra là “À, mình thích làm HLV”. Bước tiếp theo là về nhà, nắm đội B của Sociedad, nơi có cấu trúc gần như chuyên nghiệp nhưng không quá áp lực về thành tích. Quãng thời gian này là lúc tôi nhìn lại để biết rõ điểm mạnh và điểm yếu của mình. Giai đoạn khoác áo Bayern cũng ảnh hưởng rất lớn đến quyết định tới Đức của tôi. Vì các CLB Đức luôn sẵn sàng trao cơ hội cho các cầu thủ trẻ. Và tôi thích điều đó.
Anh đã hồi sinh được Florian Wirtz, một trong những tài năng hứa hẹn nhất của bóng đá Đức. Cậu ấy thuộc mẫu cầu thủ nào?
Trong bóng đá có những cầu thủ đá đẹp và những cầu thủ đá giỏi. Có những người có thể tạo ra những pha bóng đẹp mắt, nhưng thế là chưa đủ. Tại sao Messi lại xuất sắc đến thế? Không chỉ vì cậu ấy biết cách làm nên những điều kỳ diệu, mà vì Leo biết cách biến đường chuyền trở nên đơn giản: đưa trái bóng đến chân cầu thủ ở vị trí tốt nhất. Florian có thể làm điều này, và cậu ấy cũng rất giỏi. Vấn đề chỉ là sau chấn thương, cậu ấy cần lấy lại nhịp độ thi đấu.
Chính xác thì điều đó có nghĩa là gì?
Nhịp độ thi đấu ở đây luôn rất cao. Nếu không kiểm soát tốt việc chuyển trạng thái, bạn sẽ phải trả giá. Ở Đức, khoảng không chơi bóng cũng được mở rất rộng và việc áp đặt lối chơi lên đối thủ là rất khó, vì nhiều đội thích chơi tấn công. Các HLV ở đây thường rất dũng cảm và sẵn sàng khích lệ các cầu thủ tấn công. Tại Bundesliga có rất ít đội chơi phòng ngự, mà hầu hết luôn đẩy cao đội hình và tạo ra các tình huống một đối một.
Ai là người có ảnh hưởng tới tư duy bóng đá của anh nhất trong các HLV Ancelotti, Mourinho, Guardiola và Del Bosque?
Đó là cha tôi! Ông ấy luôn đề cao tính tập thể, một truyền thống đặc biệt của Sociedad. Tất cả đều hiểu rằng bạn ra sân không phải để tỏa sáng một mình, mà để giúp đỡ những người xung quanh và cả đội bóng. Khi còn thi đấu, tôi luôn muốn chuyền những đường bóng thuận lợi nhất cho đồng đội. Nó giúp tôi trở thành một cầu thủ giỏi hơn, và có thể cả một HLV giỏi hơn. Còn chuyện kỹ chiến thuật thì để sau. Tôi cũng không phải mẫu “trung sĩ” với bàn tay sắt, mà chỉ yêu cầu kỷ luật và sự chuyên nghiệp ở mức cơ bản.
Anh từng là bậc thầy trong việc điều tiết thế trận. Vậy đâu là hình mẫu lý tưởng của một tiền vệ trung tâm, để không sa đà vào những pha di chuyển vô nghĩa trong thời đại bóng đá ngày càng đòi hỏi cao hơn?
Tôi thường bước vào trận và coi sân cỏ như một tấm bản đồ. Bạn sẽ phải kiểm soát được các khu vực và biết có bao nhiêu cầu thủ ở bên trái và bên phải. Nếu đối thủ chỉ cắm một tiền đạo, tôi sẽ lao lên còn nếu họ có hai tiền đạo, tôi sẽ phải hỗ trợ nhiều hơn cho các trung vệ. Đó là cách bạn biết mình phải làm gì tiếp theo. Tôi có thể không phải cầu thủ dứt điểm tình huống ở 1/3 sân đối thủ, nhưng sẽ là người dọn đường để các đồng đội tới đó.
Điều gì khiến một tiền vệ trở nên khác biệt?
Những người giỏi nhất là những người đoán được vị trí của trái bóng, để di chuyển và kiểm soát tình huống kế tiếp. Nhờ thế, họ luôn có thời gian để đưa ra những đường chuyền tốt nhất, với một thông điệp rõ ràng kiểu: “Tôi chuyền cho anh để làm điều này” hay “Tôi sẽ chuyền vào chân thuận để anh có thể kiểm soát bóng”.
Vậy những cầu thủ thông minh và đọc trận đấu tốt như anh hay Pep Guardiola có gặp vấn đề khi nghĩ rằng, việc truyền tải ý tưởng cũng dễ như thực hiện chúng lúc trở thành HLV?
Ở đội B của Sociedad, thỉnh thoảng tôi vẫn xỏ giày vào sân chơi bóng cùng các cầu thủ. Để nói với họ: “Tôi nhìn thấy những gì từ bên ngoài và chúng ta thực hiện nó như thế nào ở trong sân”. Khi ấy, các cầu thủ sẽ nhận ra là mọi thứ trông có vẻ rất dễ dàng nhưng thực tế thì không, và họ sẽ phải tự cảm nhận nó một cách tự nhiên.
Khi những đại diện tiêu biểu của lối chơi cầm bóng Tây Ban Nha và Đức bị loại khỏi World Cup 2022, báo chí từng liên tục nói rằng từng việc thực hiện hơn 1.000 đường chuyền mỗi trận là dấu hiệu của sự bế tắc. Với tư cách người từng phá vỡ kỷ lục chuyền bóng của Bundesliga, anh nghĩ sao về điều này?
Làm sao bạn có thể loại bỏ những đường chuyền ngang và những đường chuyền ngắn? Đó là điều không thể, vì bạn không thể chỉ tấn công trực tiếp hoặc chờ cơ hội chuyển trạng thái. Argentina từng sử dụng khá nhiều đường chuyền ngang ở vòng bảng của World Cup 2022, trước khi chơi trực diện ở các trận cuối. Arsenal cũng chuyền ngắn rất nhiều, thu hút đối thủ trước khi tạo đột biến nhờ những pha tăng tốc đột ngột và họ cũng đang có kết quả rất tốt.
Nhưng liệu lối chơi cầm bóng đã trở nên lỗi mốt?
Vậy chúng ta nói gì về những đội bóng thích kiểm soát bóng? Họ không hiện đại hay thiếu hiệu quả? Vấn đề chỉ là sẽ rất khó nếu bạn cầm bóng mà không biến tốc và đội hình thiếu chiều sâu. Việc kiểm soát là vô nghĩa nếu có quá nhiều cầu thủ đứng phía sau quả bóng. Nhưng nếu bạn biết cách kéo đối thủ rời vị trí bằng cách cầm bóng rồi tấn công vào khoảng trống đó, nó sẽ không bao giờ lỗi mốt.
World Cup có phải là tấm gương phản chiếu sự tiến hóa của bóng đá?
Tôi không nghĩ vậy! World Cup có những gia vị khác đặc biệt hơn, như cảm xúc hay tinh thần đồng đội. Còn Champions League và các giải VĐQG lớn mới là nơi bạn có thể thấy sự tiến hóa của bóng đá.
Anh còn thấy gì khác ở Champions League?
Tôi thấy các đội bóng đang trở nên mạnh hơn. Họ ngày càng linh hoạt hơn, giàu tính chiến đấu và hoàn thiện hơn.
Vậy đâu là những ứng cử viên vô địch?
Man City, Bayern, PSG nếu các ngôi sao của họ tỏa sáng và dĩ nhiên cả Real Madrid. Vì Carlo Ancelotti có sự thông minh đặc biệt về mặt cảm xúc. Chúng tôi nói rất nhiều về bóng đá nhưng ngoài chuyện kỹ chiến thuật, Carlo luôn biết cách thắp lên năng lượng tích cực trong phòng thay đồ. Tôi không biết nó chiếm bao nhiêu, có lẽ là 50-50.
Cảm ơn anh về cuộc trao đổi!
