Trong suốt một thời gian dài, kể từ sau khi ĐT Đức sử dụng khá thành công sơ đồ 4-2-3-1 từ vòng knock-out EURO 2008, sơ đồ này đã được các CLB tại Đức ưa dùng. Tuy nhiên, sau 8 năm thống trị, 4-2-3-1 đã không còn giữ vị trí độc tôn tại Bundesliga. Những biến chuyển về mặt chiến thuật đã được hình thành từ mùa trước khi một số đội bóng đã linh hoạt sử dụng các sơ đồ khác nhau. Nhưng phải sau EURO 2016, xu thế với 3 trung vệ mới thực sự được xác lập tại Bundesliga.

Tính ở mùa giải Bundesliga 2016/17, đã có 16/18 đội từng xuất phát với đội hình gồm 3 trung vệ là 3-5-2, 5-3-2 hay 3-4-1-2. Nếu tính linh hoạt chuyển đổi sơ đồ trong trận đấu thì cả 18/18 đội đã chơi với sơ đồ 3 trung vệ tại Bundesliga.

Đây được xem là một xu thế tất yếu. Bởi với 3 trung vệ và số đông cầu thủ phòng ngự (khi cần thiết), sơ đồ 3 trung vệ là cách tốt nhất để các đội bóng đối phó linh hoạt với đối thủ có khả năng kiểm soát bóng tốt, một yếu cũng được các HLV khác tại Đức đánh giá cao khi xây dựng lối chơi.

Hoffenheim và Bremen là 2 hình mẫu tiêu biểu cho việc chuyển từ sơ đồ 4 hậu vệ sang sơ đồ 3 trung vệ. Hoffenheim ở mùa 2016/17 sau 4 vòng đầu toàn hòa đã thắng liền 5 trận khi HLV trẻ Nagelsmann chuyển từ 4-3-3 sang 3-5-2. Hoffenheim tiếp tục duy trì phong độ ấn tượng đó để cán đích ở vị trí thứ 4 đầy bất ngờ trên BXH mùa vừa qua. Bremen chậm hơn khi phải tới trận đấu cuối lượt đi họ mới chuyển sang sơ đồ 3 trung vệ. Sự chuyển biến này giúp đội bóng miền Bắc tạo nên chuỗi 11 trận bất bại với 9 trận thắng, một mạch từ nhóm có nguy cơ xuống hạng chen chân vào nhóm dự cúp châu Âu và sau đó cán đích ở vị trí thứ 8, vị trí tốt nhất với Bremen trong nhiều mùa trở lại đây.

Những thành công đó đã và sẽ tiếp tục thôi thúc các đội bóng tại Bundesliga, đặc biệt là các đội bóng hạng khá và trung chuyển hướng sang sơ đồ 3 trung vệ. Có thể nhìn thấy rõ ràng xu thế đó vào cuối mùa giải, khi ngày càng có nhiều CLB sử dụng sơ đồ này.

Thực ra, sơ đồ 3 trung vệ không hề lạ lẫm với người Đức. Franz Beckenbauer đã từng nổi lên trong sơ đồ này với vai trò libero từ rất lâu, sau đó là Lothar Matthaeus rồi Matthias Sammer. Tuy nhiên, sự thay đổi này cũng kéo theo một loạt những thay đổi khác.

Có thể dễ dàng nhận thấy vai trò của 2 cầu thủ chạy cánh và vị trí trung phong trở nên đặc biệt quan trọng. Điều đáng nói, đây cũng chính là 2 vị trí mà bóng đá Đức lâu nay vẫn thiếu hụt. Ở 2 cánh, Joachim Loew từng phải mỏi mắt tìm kiếm những cầu thủ phù hợp bên cánh trái và giờ là cả cánh phải thay thế cho Philipp Lahm ở ĐTQG. Việc các đội chuyển sang sơ đồ 3 trung vệ cũng khiến cho vai trò của cầu thủ trung phong trở nên đặc biệt quan trọng. Rất may là ngoài những trung phong ngoại chất lượng như Robert Lewandowski, Pierre-Emerick Aubameyang hay Anthony Modeste… thì Đức cũng chào đón sự trở lại của Mario Gomez, sự xuất hiện của Sandro Wagner, Timo Werner, Davie Selke… Điều này cũng vô hình đã khiến cho vai trò “số 9 ảo” không còn được ưa chuộng, nếu không nói là mất tích tại Bundesliga.

Một điểm cũng cho thấy những tác động rõ ràng từ việc chuyển sơ đồ chính là số cơ hội và số bàn thắng tại Bundesliga 2016/17 giảm sút. Điều này ảnh hưởng trực tiếp tới hình ảnh của Bundesliga, giải đấu vốn luôn có tỷ lệ bàn thắng cao nhất châu Âu. Song, bù lại cho điều này chính là sự linh hoạt của các đội bóng trong việc áp dụng sơ đồ bởi 3-5-2 là sơ đồ có khả năng xoay chuyển tốt sang 5-3-2 hay 3-4-3 khi cần. Đối với nhiều người thì đây cũng là nét hấp dẫn mới về mặt chiến thuật tại giải đấu số một nước Đức. Nó chắc chắn cũng sẽ tác động tích tới ĐT Đức trong quá trình chuẩn bị cho World Cup 2018. Bởi ngoài 4-2-3-1 truyền thống, HLV Loew hoàn toàn có thể tính tới phương án 3 trung vệ khi cần mà các cầu thủ sẽ không phải mất thời gian để thích nghi.