“ĐỘI BÓNG VÀNG” MẠNH NHƯ THẾ NÀO?
Từ năm 1950 đến năm 1956, đội tuyển Hungary thi đấu 50 trận, với thành tích xưa nay không có đội tuyển nào khác theo kịp: thắng 42, hòa 7, thua 1. Tỷ lệ thắng 91% trong một giai đoạn kéo dài 6 năm là một kỷ lục ở làng cầu quốc tế. Từ tháng 4/1949 đến tháng 6/1957, Hungary ghi bàn trong 73 trận liên tiếp. Đấy cũng là một kỷ lục khó phá.

Trong vòng 4 năm và 1 tháng (6/1950 đến 7/1954), Hungary bất bại, đấy cũng là kỷ lục, tính từ đầu thế kỷ 20 trở đi. Với 84 bàn thắng chỉ trong 85 lần khoác áo đội tuyển, Ferenc Puskas là cây làm bàn số 1 thế giới ở tầm ĐTQG trong thế kỷ 20. Puskas lại cùng Sandor Kocsis làm nên cặp bài trùng huyền thoại, với kỷ lục ghi 159 bàn cho ĐTQG...


Ở cuộc chạm trán lịch sử trên sân Wembley vào năm 1953 mà báo chí Anh gọi là “trận đấu của thế kỷ”, Hungary thắng đậm 6-3, và thắng theo hình ảnh hủy diệt (4-1 sau 27 phút). Ở trận chung kết Cúp Trung Âu 1953, Hungary đè bẹp Italia với tỷ số 3 bàn không gỡ. Rồi họ thắng Anh 7-1 trong trận đấu vốn được sắp xếp để “quê hương bóng đá” phục thù.

Sau khi trở thành đội đầu tiên ngoài Vương quốc Anh chiến thắng ngay tại Wembley, Hungary lại trở thành đội đầu tiên thắng Uruguay ở trận địa World Cup. Tại World Cup 1954, Hungary toàn thắng 2 trận vòng bảng, ghi đến... 17 bàn, một trong hai trận ấy là thắng Đức 8-3. Trước khi tái ngộ Đức ở trận chung kết của kỳ World Cup ấy, Hungary thắng cả Brazil lẫn Uruguay, ghi đến 4 bàn vào lưới mỗi đội, tổng cộng là 25 bàn trong 4 trận đấu...

ĐẤU PHÁP SIÊU VIỆT
Tóm lại, nếu chỉ dùng những con số để nói về sức mạnh của đội tuyển Hungary trong những năm trước và sau World Cup 1954, người ta sẽ có cảm giác nhàm chán, hoặc giả nghĩ rằng đấy là thời kỳ bóng đá đỉnh cao hãy còn mông muội, nên Puskas và đồng đội mới ghi bàn dễ như vậy.

Tất nhiên, không phải như vậy. Cả thế giới ngưỡng mộ Hungary, gọi đấy là “Đội bóng Vàng”, còn vì những nguyên nhân quan trọng khác. Chiến thuật tiên tiến là một trong những chi tiết quan trọng nhất. HLV Sebes không chỉ nghĩ ra sơ đồ chiến thuật mới trong thời kỳ mà cả thế giới còn đang ngưỡng mộ sơ đồ WM. Cái mới của ông còn mang tính đột phá, rất sáng tạo và có cả triết lý nữa.


Có 3 điều quan trọng mà HLV Sebes đi trước thời đại. Thứ nhất, ông khuyến khích các cầu thủ chơi theo nhiều vai trò khác nhau - 20 năm trước khi Hà Lan gây tiếng vang bằng thứ “bóng đá tổng lực” nổi tiếng, mà thực chất Sebes đã nghĩ ra một phần. Thứ hai, ông quản lý ĐTQG theo mô hình của một CLB, làm các thành viên hiểu nhau cả trong lẫn ngoài sân cỏ.

Cuối cùng dĩ nhiên là đấu pháp. Ông kéo lùi trung phong cắm về khu giữa sân, khiến hậu vệ đối phương không biết phải kèm người thế nào cho đúng cách. 60 năm đã trôi qua, cách dùng tiền đạo lùi vẫn còn phổ biến trong bóng đá đỉnh cao, đủ biết cách cầm quân của HLV Sebes ngày xưa có giá trị như thế nào.

TRẬN THUA DUY NHẤT LẠI LÀ TRẬN QUAN TRỌNG NHẤT
Tiếc thay, trận thua duy nhất trong suốt 6 năm của “đội bóng vàng” Hungary lại chính là trận đấu quan trọng nhất trên đời: trận chung kết World Cup 1954, như mọi người đã biết. Bây giờ, người ta nói rằng đội bóng của HLV Sepp Herberger vô địch World Cup 1954 nhờ những chiếc đinh giày mà nhà tài trợ ruột của họ là hãng Adidas nghĩ ra như một phát minh vĩ đại (các tuyển thủ Đức có thể gắn hoặc không gắn đinh vào giày, tùy theo điều kiện mặt sân, và đấy là một ưu thế quan trọng). Nghe cũng hay. Nhưng, thế sao Đức thua Hungary đến 3-8 ở vòng bảng?

Có chút bí ẩn, khi sau này người ta công bố những chiếc xi lanh tìm được trong phòng thay đồ của Đức. Vô nghĩa, bởi nghi vấn doping mãi mãi chỉ là nghi vấn. Hungary còn có thể thua vì một vài tình huống tranh cãi thường thấy, như bàn gỡ 2-2 của Helmut Rahn cho Đức có thể đã phạm luật, hoặc Ferenc Puskas có thể chưa việt vị khi ông bị phủ nhận bàn gỡ 3-3 cho Hungary. Chứng cớ qua phim, ảnh đều không rõ ràng.

Nhưng thật ra, đấy cũng đều là những chi tiết không có giá trị (dù sao đi nữa, trọng tài vẫn có quyền sai). Tóm lại, Hungary đã bất ngờ thua Đức 2-3 ở trận chung kết World Cup 1954, sau khi dẫn trước 2 bàn, và sau khi đã thắng Đức 8-3 ở vòng bảng. Mọi chuyện đều có thể xảy ra trong môn bóng đá, kể cả... phép lạ!

TRẮNG TAY VỀ MỌI MẶT
Trong nửa đầu thập niên 1950, chưa có EURO, nghĩa là “Đội bóng Vàng” Hungary... chẳng có gì khác ngoài cơ hội duy nhất tại World Cup 1954 - cơ hội mà họ đã bỏ lỡ một cách quá đáng tiếc. Khi ấy, cũng chưa có Cúp C1 châu Âu để các tuyển thủ Hungary trong màu áo Honved hoặc MTK gây một tiếng vang “chính thức”, và chưa có giải thưởng “Quả Bóng Vàng” để người ta tôn vinh Puskas, Hidegkuti hay Kocsis.

Tất cả đều sẽ lần lượt xuất hiện, chỉ vài năm sau đó. Nhưng biến cố chính trị xảy ra vào năm 1956 đã làm cho “Đội bóng Vàng” tan rã hoàn toàn, ngay khi các thành viên đang ở đỉnh cao phong độ. Họ trở thành đội bóng “lưu vong”, đi du đấu khắp nơi để kiếm tiền và để... chờ thời.

Họ bị treo giò, vì một hoàn cảnh mà họ hoàn toàn không có lỗi gì. Cuối cùng, tất cả tan đàn xẻ nghé. Puskas “làm lại từ đầu” ở Real Madrid, nơi ông có một sự nghiệp sáng chói (trong độ tuổi 31-39). Czibor và Kocsis cũng thành công như thế ở Barcelona. Hidegkuti và Bozsik về Hungary làm HLV...

Giả sử họ vẫn là một tập thể gắn bó, và giả sử không xảy ra biến cố 1956? Giả sử EURO ra đời sớm hơn chỉ khoảng chục năm? Lịch sử bóng đá chắc chắn sẽ khác.