Những bông lúa vươn mình từ cằn cỗi

Vạn sự khởi đầu nan

Năm 2015, sau hơn một thập kỷ hợp tác với Ngân hàng Thế giới được các chuyên gia đánh giá là rất thành công trong chuỗi Dự án Tài chính nông thôn, với Ban Quản lý dự án riêng có, BIDV Chi nhánh Sở Giao dịch 3 tiếp tục được lựa chọn là Ngân hàng bán buôn Dự án Chuyển đổi nông nghiệp bền vững tại Việt Nam (VnSAT) với cấu phần tín dụng trị giá 105 triệu USD. Mục tiêu của Dự án VnSAT hướng tới tăng cường năng lực thể chế nông nghiệp, đổi mới phương thức canh tác hai ngành nông sản chủ lực của Việt Nam là lúa gạo và cà phê.

Niềm vui chưa thấm bao lâu, việc tìm kiếm khách hàng đáp ứng được các tiêu chí giải ngân của Dự án, đặc biệt đối với hợp phần lúa gạo là điều cực kỳ khó khăn. Trước hết, Dự án VnSAT là một dự án tín dụng “xanh” – nghĩa là yêu cầu tối thượng ngoài việc hướng tới lợi nhuận cho nông dân còn là giảm phát thải và giảm ảnh hưởng tiêu cực tới môi trường xã hội. Bên cạnh đó, chuỗi cung ứng sản xuất lúa gạo theo yêu cầu của Dự án vẫn là một khái niệm khá xa lạ với tập quán canh tác, kinh doanh của nông dân Đồng bằng sông Cửu Long. Trong chuỗi này có sự tham gia của rất nhiều bên như nhà cung cấp đầu vào (phân bón, giống cây, máy móc, thủy lợi,...), tổ chức nông dân/ người trồng lúa, thương lái, doanh nghiệp vận tải, nhà máy sấy/chế biến/lau bóng, kho chứa, doanh nghiệp phân phối nội địa, doanh nghiệp xuất khẩu gạo. 

Nhiều khâu trong dây chuyền chỉ đơn thuần “thuận mua vừa bán” không có giấy tờ đảm bảo, dẫn tới rủi ro trong hoạt động sản xuất lúa gạo. Kênh hàng truyền thống thông qua thương lái chiếm trên 70% sản lượng của các doanh nghiệp, thu mua qua tổ hội nông dân chỉ chiếm khoảng 14% nguồn nguyên liệu của doanh nghiệp sản xuất. Các khoản vay vốn trung hạn dài hạn phát sinh từ nhu cầu cải tiến trang thiết bị, đầu tư mới hoặc xây dựng cơ bản đều cần vay nguồn vốn lớn, thời gian vay kéo dài, phải đáp ứng yêu cầu về tài sản đảm bảo, nên ngân hàng cũng gặp khó khăn trong việc lựa chọn các tiểu dự án phù hợp. Ngoài ra, lãi suất vay VND tại thời điểm đó là 11%-13%/năm, được đánh giá là cao theo các doanh nghiệp. Cho nên đến thời điểm 31/12/2016, sau gần một năm rưỡi thực hiện Dự án, dư nợ giải ngân vỏn vẹn 10 tỷ VND – một con số thực sự đáng lo ngại so với tổng nguồn vốn 55 triệu USD của hợp phần lúa gạo...

Quyết tâm

Làm sao để giải ngân hết số vốn được giao đúng mục tiêu, hiệu quả, an toàn? Đó là câu hỏi thường trực tại các kỳ sinh hoạt đảng tại Chi bộ 1 – Đảng bộ BIDV Chi nhánh Sở Giao dịch 3 - nơi sinh hoạt tập trung của các đảng viên là cán bộ chủ chốt của Ban Quản lý dự án VnSAT. Tại đây, những ý tưởng sáng tạo, đột phá đã góp phần quyết định sự thành công của Dự án, mà sau này chúng tôi nghĩ lại thấy thật tự hào và may mắn đã được gắn bó và làm việc tại Chi bộ 1. Cũng từ đây, tinh thần “Đoàn kết, Nhất trí, Đổi mới, Sáng tạo, Kỷ cương, Trách nhiệm” theo Nghị quyết của Đại hội đại biểu Đảng bộ BIDV Chi nhánh Sở Giao dịch 3 nhiệm kỳ 2015-2020 được lan tỏa, quán triệt cụ thể hóa thành hành động, tạo nên sức mạnh thống nhất để chỉ đạo toàn diện, quyết liệt, sát sao hướng tới mục tiêu giải ngân hết số vốn đã cam kết với nhà tài trợ Ngân hàng Thế giới.

Trước những khó khăn của Dự án, Đảng bộ BIDV Chi nhánh Sở Giao dịch 3 định hướng và Chi bộ 1 là lực lượng hạt nhân xung kích, thể hiện vai trò tiên phong, gương mẫu của đảng viên, là đầu tầu hội tụ của trí tuệ tập thể, dẫn dắt hoạt động kinh doanh của khối dự án, là niềm tin của người lao động trước sự dũng cảm, dám nghĩ dám làm, dám chịu trách nhiệm của đảng viên là người lãnh đạo. Cũng từ đó, chúng tôi đã tìm ra những hướng đi mới, có đề xuất đúng, trúng để giải quyết toàn diện mọi vấn đề cốt lõi, giải ngân thắng lợi 100% vốn Dự án trước thời điểm khóa sổ. Chị Trần Anh Thư- Bí thư Đảng ủy, Giám đốc BIDV Chi nhánh Sở Giao dịch 3 tâm niệm: “Áp lực của hoạt động kinh doanh, áp lực trước những khó khăn mà đơn vị đối mặt, đòi hỏi mỗi người phải dấn thân, phải nghĩ ra nhiều cách làm và không sợ thất bại”. Nhờ có Dự án, nhiều cuộc họp bàn triển khai kế hoạch kinh doanh ngày ấy đã biến thành diễn đàn cống hiến ý tưởng. Lửa nhiệt tình và cảm hứng cống hiến được thắp lên và hun đúc mạnh mẽ cho mỗi đảng viên, người lao động từ những cuộc họp Đảng bộ, Chi bộ.

Nếu như ở Dự án Tài chính nông thôn BIDV thực hiện thông qua bồi hoàn lại các khoản vay hợp lệ, thì Dự án VnSAT BIDV cần song hành ngay cùng các ngân hàng bán lẻ từ những ngày đầu để điều phối nguồn vốn, lựa chọn và tiếp cận tiểu dự án khi khoản vay chưa được PFI phê duyệt cấp tín dụng. Để đạt được chỉ số kết quả như mục tiêu đề ra của Dự án là 10 doanh nghiệp chế biến gạo được nâng cấp công nghệ và cơ sở chế biến, thực sự BIDV Chi nhánh Sở Giao dịch 3 đã suy nghĩ, trăn trở và kỳ vọng: Đây phải là 10 doanh nghiệp tiên phong, năng động, linh hoạt có tính đại diện cho sự chuyển mình vùng lúa gạo Đồng bằng sông Cửu Long, vừa đảm bảo tiêu chí an toàn vốn của Dự án và quản trị rủi ro tín dụng của BIDV, vừa tạo ra sự khởi đầu tiền lệ cho giải ngân các doanh nghiệp mới trong tương lai khi mà Dự án VnSAT còn cung ứng vốn đến năm 2040. (còn tiếp)

BIDV - CN Sở Giao dịch 3